Баллада о любви, верности и долге перед Родиной
Стихотворение «Ургын hалбарха хаhада» («В пору цветения подснежника») было написано Цындымой Бабуевой в 2010 г.
Тогда, находясь на природе, как раз это была пора цветения подснежника, я увидела двух молодых влюбленных. Взявшись за руки, они смотрели друг на друга, их глаза светились светлой и чистой любовью, рожденной здесь, в Агинской степи, такой красивой и необъятной в эту весеннюю пору… Так и пришли тогда первые строки этой баллады, баллады о любви, верности и долге перед Родиной… Позже мне довелось встретиться с этим парнем, поговорить по душам, стать друзьями. Жизнь казалась ему тогда сплошным раем, он был влюблен и неимоверно счастлив, но жизнь распорядилась по-другому…
Стихотворение лирико-драматическое, с преобладанием личностно-субъективного начала. Так как я была лично знакома с героем произведения, это сказалось в повествовании личностных переживаний автора, отношения автора к героям. Идея этого произведения пришла ко мне сразу, основная мысль подтверждается событиями, произошедшими в стране и в судьбах многих молодых людей, молодых семей. В то время шла война на Северном Кавказе (прототип главного героя произведения молодой бурят Бадма – участник боевых действий 1-й Чеченской войны, уроженец с. Ушарбай, доблестно сражавшийся с вооруженными группировками незаконных формирований), тема эта и сейчас актуальна (это война с ИГИЛ и другими террористическими группировками в странах Ближнего Востока и на Украине). Главная мысль всех моих произведений на военную тематику –патриотизм, выполнение священного долга перед Родиной, верность и преданность своему народу и великой Родине по имени Россия.
У меня есть еще много произведений о войне. Мой отец, Дашиев Боро, гвардии старшина, командир конной разведки, сражался в Великой Отечественной войне в составе 1 Украинского фронта, Харьковской дивизии, прошел все горячие точки: Сталинградскую битву, форсирование Днепра, Корсунь-Шевченковскую битву, Сандомерский плацдарм и др., дошел до Берлина, вернулся живым и невредимым, до конца своих дней трудился в родном колхозе… Как дочь ветерана ВОВ, я сочла своим долгом передать в моих произведениях героизм земляков во время ВОВ, а также героизм солдат-миротворцев, несущих сегодня службу в самых горячих точках нашей планеты.
Пора цветения подснежника… Моей балладе суждено было жить долго…
Она живет в сердцах многих людей, ее читают на смотрах, конкурсах, фестивалях, по ее мотиву талантливыми детьми из Зугалая созданы песочная композиция, театральные постановки и видеофильмы. Наступает весна и совсем скоро моя степь зацветет голубыми подснежниками – первыми весенними цветами…
Я безмерно рада тому, что мои произведения нужны людям, что они ценят их, что они помогают им в жизни, что они доставляют им радость, что мои произведения пробуждают в людях эмоции и переживания, сочувствие героям.
Мүнѳѳнэй сагта манай дэлхэйдэ үе үе болоод лэ эндэ тэндэ дүлэтэжэ байдаг дайнда хабаадажа, шэн габьяа харуулан, Эхэ оронойнгоо арад зоной амгалан байдалай тулада ами бэеэ хайрлангүй ябаhан манай залуу сэрэгшэн хүбүүдтэ зорюулагдана
Ургын hалбарха хаhада
(Цындыма Бабуева)
Харлатараа бархирhан саhан
Халаглан газараа ундалуулна,
Харин унданhаань амталжа,
Хүхэхэн ургы мүндэлнэ.
Наранай элшэдэ нааршаажа,
Набшалан ѳѳдѳѳ үндынхэй,
Саhан дороhоо шагаахадажа,
Сагаахан дэльбэеэ эмэринхэй.
hѳѳг бургааhанай эшэдэ
hайхан шубууд hуунхай,
Хонгео хоолой гаргажа,
Хабар сагаа дууланхай.
Эгээл иимэ хаhада
Эжэл хоер инагууд
Эхин дуранай охиндо
Эльгэ зүрхѳѳ эзэлэгдэн,
Хабарай дулаахан үдэр
Хадынгаа боореор сэнгэбэ.
Инаг хоерой дурые,
Ирагуу сэдьхэлэй дууе
Хѳѳбэр саhан дороhоо
Хѳѳрхэн ургы шагнаба,
Хүхэхэн дэльбээрээ даллаба:
Харыт намайе, обеорыт!
Хүхин сэнгэел гурбуулан,
Хабарай түрүүшын айлшантай
Хубаалдыт hайхан дураяа!
Сэнхир сэгээн ургыхан
Сэлмэг дуранай гэршэнь юм,
Түрүүшын арюун мэдэрэлэй
Түхѳѳhэн нүхэрынь болодог юм.
Хүнэй хубиин орео харгыгаар
Хоер инагууд таhаран ябаа,
Айдар наhанай халуун дураар
Айл болохо хубигүй байгаа.
Армида Сэнгэеэ Сэсэг үдэшѳѳд,
Абындаа хүбүүтэеэ хүлеэдэг hэн,
Тамгатай бэшэгыень абаха бүреэ
Таалажал хүбүүгээ мэдэдэг hэн…
Хоног үдэр тоолоhоор байтарынь
Хүрэжэ нютагаа хүбүүн ерээл,
Харин бусахал болзорынь
Харамтай түргѳѳр ерээ hэн даа…
Хадынгаа бооридо хоер инагууд
Хахасажа ядан таhараа бэлэй,
Хѳѳрхэн сэнхир түрүүшын ургы
Хүхин тэдэниие угтаа бэлэй…
Хагсуу хабарай тэрэ үглѳѳгүүр
Хүйтѳѳр миhэрэн угтаа hэн даа:
Холын нютагай hүрѳѳтэ хаданууд
Хорото дайсадаар элбэг hэн даа.
Аюулта дайнда аба сэргээрээ
Агыншье хүбүүд мордоо hэн даа.
Шуhата харгы шэлэhэн зариман,
Шуналай хорондо абтаhан амитад
Эгээлэй зоной эбыень таhалжа,
Энэ нютагта дай үүсхѳѳ.
Эгээл hайхан залуу наhандаа
Элдэб зоболон, үбшэн, үхэл,
Үгѳѳр хэлэшэгүй муухай ябадал
Үзэжэ гараа хүнэй хүбүүд!
Хэндэ хэрэгтэйб энэ дайн?
Хэды олон хүбүүд хосорооб?
Дайниинь багадаад, теракт хэхэ,
Дахин дахин тэрэнээ дабтаха,
Олон зониие алан хюдаад,
Олоhон жаргалынь алин юм?!
Дайнай дүлэн соробхилhоор унтараа,
Дуранай галхан зулаар бадараа…
Дахяад хабар Агыим талаар
Дураар халин, эрьен ерээл!
Хүхэхэн ургы саhан дороhоо
Хүхюун дуугаа дуулан эмнеэл!
Хѳѳрхэн жаахан сэрэгшын хүбүүе
Хүхэхэн дэльбээрээ эльбэн жэгнээ,
Хайрата эжынь гашуухан нелбоhод
Хайлаhан саhаар урдан ошонод…
Эхин дуранай гэршэ болоhон
Эртын хабарай сэнхир ургы
Арюун нангин инаг дуранай
Амита hахюуhан болоо бэлэй…
Энэ шүлэг би 2010 ондо бэшэhэн хүм. Хабарай hайхан саг тиихэдэ байгаа, хада майлын энгэрээр сэл хүхэхэн ургынууд шарахан нюдѳѳрѳѳ эмнилдэн, хонгор таладаа бэлшээшэ хонин hүрэгүүдээ мэндэшэлжэ, аятайханаар анхилан, үдын наранай дулаахан элшэдэ игаажа, наарлан миhэрэлдэжэ байгаад hэн. Эгээл энээхэн үедэ хадын бооридо хоер залуу хүбүүн басаган хоер хүтэрэлдэн, аятайханаар зугаалан ябажа байба. Уняартанги уужам тала дайда, ногоорошоhон хаданууд, сэнхир уян ургынууд, ая гангын хангал соо мүндэлжэ байгаа хоер хүнэй инаг дуран… Агшан зуурахана энээхэн байдал минии нюдэндэ тогтошохо зуурань шүлэгэймни түрүүшын мүрнүүд уянгалан зэдэлшоо бэлэй. Хэды сагай үнгэрhэн хойно тэрэ залуу хүнтэй уулзажа, хэрэг ябадалнуудтайнь танилсаhан байгааб. hүүлээрнь тэрэ хүбүүнэй Хойто Кавказда алба хэжэ ябатараа наhа бараhан тухайнь дуулаа hэм…
Иигэжэ мүндэлhэн минии энээхэн шүлэг ута наhатай байшоо. Тэрэл 2010 ондо Агын округай үхибүүдэй уран уншалгын конкурсдо энэ шүлэг Зугаалайн дунда hургуулиин 10-хи ангин hурагша Бүтит Бороева уран бэрхээр уншажа, конкурсын Гран-Придэ хүртѳѳ hэн, удаань энэ басаган Дангинын конкурс шүүжэ, Ага болон Үбэр Байгалай хизаарта суутай болоhон юм. 2012 ондо мүн лэ Зугаалайн басаган Жадамбаева Бальжин энэ шүлэгэй удха дээрэ элhэн (песочная) композици хэжэ харуулаад, түрүү hуури эзэлжэ Бүхэроссиин үхибүүдэй «Океан» лагерьта амарха шагналда хүртэhэн байна. Мүн баhа 2014 ондо тэрэл hургуулиин Бальжинимаева Юлия энэ шүлэг уншажа, лауреадай нэрэ зэргэдэ хүртэhэн, харин 2017 ондо Уртын hургуулиин hурагша баhал лауреат болоо. 2017 оной ноябрь hарада Шэтэдэ Уласхоорондын үхибүүдэй оюун бэлигэй «Гураненок-2017» гэhэн фестивалиин «Театральное творчество» номинацида Зугаалайн дунда hургуулиин hүүдэр театр (театр теней, хүтэлбэрилэгшэ-режиссер Бороева Долгор Жамбалнимбуевна) энэ шүлэгэй удхаар зохеоhон уран бүтээлээрээ 1-хи hуури эзэлжэ, Бүхэроссиин «Артек» лагерь ошохо путевкоор шагнагдаа. Хэhэн бүтээhэн ажалайнгаа иимэ үрэ дүнтэй, амжалтатай, арад түмэндээ hайшаагдажа, олоной дунда үргэнѳѳр таража, хүнэй сэдьхэл зүрхэ хүдэлгэhэндэнь баяртай байнаб.