Творчество экс-президента Монголии Н.Энхбаяра

В Педагогическом университете Монголии Намбарын Энхбаяр на днях прочитал лекцию в честь 100 –летней годовщины своего деда Ц.Раднаа, а также в честь 65-летнего юбилея этого университета.

Его дедушка Ц.Раднаа родился в 1916 году и работал в  Педагогическом университете Монголии, преподавал педагогику и психологию.

В основоном, лекция Н.Энхбаяра была посвящена мировой литературе. Он говорил о том, что человек не должен боятся ничего, иначе в итоге станет человеком-насекомым, подобно герою в романе Франца Кафки.

Намбарын Энхбаяр родился 1 июня 1958 г. в Улан-Баторе, был президентом Монголии с 24 июня 2005 года до 18 июня 2009 года. Окончил Московский литературный институт в 1980 году и университет Лидса в Великобритании.

В 1980—1990 гг. работал переводчиком, был генеральным секретарём и вице-президентом  Союза писателей Монголии. Энхбаяр стал первым избранным членом Народного Хурала в 1992 году и занимал пост министра культуры с 1992 по 1996 год. С 1997 года Энхбаяр являлся лидером оппозиции и победил на всеобщих выборах  2000 года (премьер-министр с 26 июля 2000 года). В 2004 году он становится спикером парламента.

На президентских выборах 22 мая 2005 года Энхбаяр, кандидат от Монгольской народно-революционной партии, получил 54,2 % голосов. Его соперник, кандидат от Демократической партии М.Энхсайхан набрал  20,2 % голосов.

На президентских выборах 24 мая 2009 года потерпел поражение, проиграв Ц. Элбэгдоржу. В 2010 году, после переименования МНРП в Монгольскую народную партию, вышел из неё в знак протеста и основал новую партию со старым названием.

13 апреля 2012 года был арестован. Его обвиняли в коррупционной сделке по продаже государственной собственности. В августе 2012 г. был приговорён к 4 годам лишения свободы. Позже срок его тюремного заключения был сокращен до 2,5 лет.

Но самая интересная часть лекции была посвящена его переводам стихов Владимира Высоцкого, Боба Дилана и группы Pink Floyd.

Предлагаем читателям ознакомиться с переводами Н.Энхбаяра, ведь они – часть его настоящей профессии, в отличие от политики.

Владимир Высоцкий.   "Я не люблю"

Я не люблю фатального исхода

От жизни никогда не устаю

Я не люблю любое время года

Когда весёлых песен не пою.

 

Я не люблю открытого цинизма

В восторженность не верю и ещё

Когда чужой мои читает письма

Заглядывая мне через плечо

 

Я не люблю когда наполовину

Или когда прервали разговор

Я не люблю, когда стреляют в спину

Я также против выстрелов в упор

 

Я ненавижу сплетни в виде версий

Червей сомненья, почестей иглу

Или когда всё время против шерсти

Или когда железом по стеклу

 

Я не люблю уверенности сытой

Уж лучше пусть откажут тормоза

Досадно мне, что слово "честь" забыто

И что в чести наветы за глаза

 

Когда я вижу сломанные крылья

Нет жалости во мне и неспроста

Я не люблю насилье и бессилье

Вот только жаль распятого Христа

 

Я не люблю себя когда я трушу

Обидно мне, когда невинных бьют

Я не люблю, когда мне лезут в душу

Тем более, когда в неё плюют

 

Я не люблю манежи и арены

На них мильон меняют по рублю

Пусть впереди большие перемены

Я это никогда не полюблю

 

Перевод Н.Энхбаяра:

Би зарим юманд дургүй болсон

Би бүх юм заавал сүйрнэ гэдэгт итгэдэггүй

Би амьд мөртлөө үхсэн юм шиг байхад дургүй

Би жилийн бүх улиралд заавал дуртай байх албагүй

Би хөгжилтэй гэх дуу болгоныг заавал дуулах ёсгүй.

 

Би хөндий хүйтэн мэдэмхийрэлд дургүй

Би хөөрцөглөн баясаж дэвхцэхэд дургүй

Би надад хаягласан захидлыг өөр хүн уншихад дургүй

Би хүний нандин нууц руу өнгийн харахад үнэхээр дургүй.

 

Би хагас хугас юманд дургүй

Би хүний яриаг дундуур нь таслахад дургүй

Би ар дагзанд буу тулгахад дургүй

Би духанд сум зооход дургүй.

 

Би таамаглал нэрээр ховоор хөөцөлдөхөд дургүй

Би эргэлзээнд автаж ангайж алмайрах дургүй

Би шагналын үзүүртэй зүүнд хатгуулах дургүй

Би бусдыг байнга өдөж оролдоход дургүй.

 

Би эрхтэй нь эрхгүйгээ дээрэлхэхэд дургүй

Би тарган цатгалан мухар сүжигт дургүй

Би эндүүрч алдсандаа харамсах дургүй

Би "нэр төр" гэх үг мартагдсанд харамсдаг.

 

Би нэгнийхээ мууг нь үзэж "нэр төр"-тэй болоход дургүй

Би шувууны далавч хугарч салбаганахад дургүй

Би хэн нэгнийг хэт өрөвдөх дургүй

Би хэн нэгэнд хэт өрөвдүүлэх дургүй.

 

Би хүчтэй байх, хүчгүй байхын алинд нь ч дургүй

Би өөрөө айж сандрах дургүй

Би гэмгүй хүмүүсийг шийтгэхэд дургүй

Би зүрх сэтгэлээ уудлалцахад дургүй.

 

Би зүрх сэтгэл рүүгээ нулималцахад дургүй

Би үнэн үг худал болж, үнэт зүйлс үнэгүйдэхэд дургүй

Би тайз, дэлгэцэнд үнэхээр дургүй

Би бүх юм аяндаа сайн болно гэхийг сонсох дургүй

Би зарим юманд дургүй болсон.

 

"Political World"  by Bob Dylan

 

We live in a political world

Love don't have any place

We're living in times

Where men commit crimes

And crime don't have any face.

 

We live in a political world

Icicles hanging down

Wedding bells ring

And angels sing

Clouds cover up the ground.

 

We live in a political world

Wisdom is thrown in jail

It rots in a cell

Is misguided as hell

Leaving no one to pick up a trail.

 

We live in a political world

Where mercy walks the plank

Life is in mirrors

Death disappears

Up the steps into the nearest bank.

 

We live in a political world

Where courage is a thing of the past

Houses are haunted

Children unwanted

The next day could be your last.

 

We live in a political world

The one we can see and feel

But there's no one to check

It's all a stacked deck

We all know for sure that it's real.

 

We live in a political world

In the cities of lonesome fear

Little by little

You turn in the middle

But you're never sure why you're here.

We live in a political world

Under the microscope

You can travel anywhere

And hang yourself there

You always got more than enough rope.

 

We live in a political world

Turning and trashing about

As soon as you're awake

You're trained to take

What looks like the easy way out.

 

We live in a political world

Where peace is not welcome at all

It's turned away from the door

To wonder some more

Or put up against the wall.

 

We live in a political world

Everything is hers and his

Climb into the frame

And shout God's name

But you're never sure what it is.

 

Перевод Н.Энхбаяра:

Улс төржсөн ертөнц

 

 Бид улс төржсөн ертөнцөд амьдарч байна

Бидний энэ ертөнцөөс хайр дурлал дүрвэсэн

Бидний амьдарч байгаа ертөнцөд гэмт хэрэг л үлдсэн

Бид бүгд гэмт хэрэгтнүүд болцгоосон

Буруугүй тусмаа онц хүнд гэмт хэрэгтэнд тооцогдоно.

 

Бид улс төржсөн ертөнцөд амьдарч байна

Бүх гол мөрөн мөстөн хөлдөж урсахаа больсон

Бүгд хуримын бөгж зүүж худлаа гангардаг болсон

Бөө нар улс төрчдийг уядаг болсон

Бүх газар дэлхий бүхэлдээ үүл мананд хучигдсан.

 

Бид улс төржсөн ертөнцөд амьдарч байна

Билиг оюунтай нэгнийгээ барьж шоронд хийсэн

Битүү торолсон камерт тэрнь өвдөж, өлбөрч байна

Бидний энэ ертөнц там болж хувирсан

Бид бүгд буруу замаар будаа тээцгээдэг болсон.

 

Бид улс төржсөн ертөнцөд амьдарч байна

Бие биенээ хайрлаж өрөвдөхийг мэдэхээ больсон

Бидний амьдралыг дээрээс тольдон хянадаг болсон

Бид бүгдээрээ банкинд өртэй болж барьцаалагдсан

Бид бүгдээрээ үхэх ч, сэхэх ч эрхгүй болсон.

 

Бид улс төржсөн ертөнцөд амьдарч байна

Бүгдээрээ айдас хүйдэст бүхэлдээ автсан

Баатарлаг эр зориг гэж байхаа больсон

Авгай хүүхдээр нь барьцаалж айлгана

Амьд явах хоног маргааш ч дуусч магадгүй ээ.

 

Бид улс төржсөн ертөнцөд амьдарч байна

Бүгдээрээ арьс махаараа мэдэрч, мэдэж байна

Бүгд хөзөрт донтон тоглодог болсон

Бүх хөзрийг сольж хуурамч болгосон

Бүх амьдрал тэр чигээрээ хуурамч хөзөр болсон.

 

Бид улс төржсөн ертөнцөд амьдарч байна

Бүгд айдсын хорт утаанд хучигдсан хот руу нүүж байна

Бүгд нэг мэдэхэд өөр өөр хүн болж хувирсан

Бүгд нэг мэдэхэд бөв бөөрөнхий болцгоосон

Бөөрөнхий болсныхоо зөв, бурууг хэн ч хэлж чадахгүй.

 

Бид улс төржсөн ертөнцөд амьдарч байна

Биднийг бүгдийг дээрээс, дэргэдээс дурандаж байна

Бид бүгдээрээ гадаадад чөлөөтэй явдаг болсон гэнэ

Бүгдээрээ хаана ч явсан олсны тасархай олж чадах тул

Бүгд гадаадад гараад амиа хорлох боломжтой болжээ.

 

Бид улс төржсөн ертөнцөд амьдарч байна

Бид заасан чиг рүү нь зүглэх тусам байдал улам дордоно

Бид өглөө сэрмэгцээ өөрийн мэдэлгүй болно

Бүх нийтийн сургалтанд заавал хамрагддаг болсон

Бүгд дуулгавартай болж, амар сайхандаа жаргах тухай сургалт.

 

Бид улс төржсөн ертөнцөд амьдарч байна

Бид шударга ёсноос нүүрээ буруулцгаасан

Бид шударга ёс үүд тогшиход хөөж туудаг болсон

Бид шударга ёсгүй сайхан амьдарна гэдэгт эргэлзэхээ больсон

Бид түүнийг хана түшүүлж зогсоогоод ялыг нь уншдаг болсон.

 

Бид улс төржсөн ертөнцөд амьдарч байна

Бүх юм хайрцаглагдсан, далд эзэнтэй болсон

Бүгд өөр өөрсдийн зургийг ханандаа өлгөдөг болсон

Бүгд Бурхныг нэрээр нь дуудаж залрахыг нь хүлээнэ

Бүгд Бурхан биеэрээ залрахад нь танихгүй зөрж өнгөрнө.

 

"Wish You Were Here" by Pink Floyd

 

So, so you think you can tell Heaven from Hell,

blue skies from pain.

Can you tell a green field from a cold steel rail?

A smile from a veil?

Do you think you can tell?

Did they get you to trade your heroes for ghosts?

Hot ashes for trees?

Hot air for a cool breeze?

Cold comfort for change?

Did you exchange a walk on part in the war for a lead role in a cage?

How I wish, how I wish you were here.

We're just two lost souls swimming in a fish bowl, year after year,

Running over the same old ground.

What have we found?

The same old fears.-

Wish you were here.

 

Перевод Н.Энхбаяра:

Чи энд байсансан бол

 

Чи тэгээд үнэхээр ялгаж чадах уу

Чийгтэй өмхий тамыг диваажингаас?

Хөх тэнгэрийн баяр баясгаланг

Хүнд өвчний өвчин зовлонгоос?

Цэнхэртэн харагдах уудам талыг

Цэвдэг газар дээр мушгирах төмөр замаас?

Халуун сэтгэлийн инээмсэглэлийг

Хумсаа нуусан этгээдийн хуурамч багаас?

Чи тэгээд үнэхээр ялгаж чадах уу?

 

Чи амьдралдаа бусдын шахалтаар

Чин зоригт баатруудаас урваж

Чимээгүйхэн гэтэх сүнсний боол болсон уу?

Амьд моддыг тайран унагаж

Асааж түлэхэд үнс болдог түлээ болгосон уу?

Хээрийн салхины цэнгэг агаарыг

Халуун өрөөний бөгчим агаараар сольсон уу?

 

Амьдралаа зоригтой өөрчлөхийн оронд

Ахуйдаа баригдаж айж хулчийсан уу?

Аймшиггүй тэмцэлд босохын оронд

Алтан торонд худлаа томорч суусан уу?

 

Чамайг энд байсан бол гэж их үгүйллээ.

Чи бид хоёрын сүнс төөрчээ

Жирийн загас чанадаг тогоонд л

Жилээс жилд хөвж байгаагаа мэдэхгүй байна.

Юу ч өөрчлөгдсөнгүй нэг л газраа эргэлдсээр

Юу олж долоов оо чи бид хоёр?

Нөгөө л хучин айдсандаа автсан хэвээр

Нөхөр минь дээ, чи энд байсансан бол.